ابیانه کجاست؟

در زبان محلی به ابیانه ویونا (Viuna) می‌گویند. وی یعنی بید و ویانه یعنی بیدستان. نام قدیم ابیانه در گذشته بیدستان بوده‌ است. در طول زمان ویونا به به ابیانه دگرگون گشته است.

 

این روستا یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران است. ارتفاع از سطح دریا در این روستا ۲۲۲۲ متر می‌باشد. به اعتبار معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوعش، از روستاهای مشهور ایران است. ابیانه با آب و هوای معتدل، دارای موقعیت طبیعی مساعدی است.  این روستا به ثبت ملی نیز رسیده است. 

زبان مردم ابیانه فارسی با لهجه خاص ابیانه‌‏ای است که با لهجه‏‌های آشنا در مناطق دیگر تفاوت اساسی دارد. لباس سنتی آنها، همچنان میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می‌‏دهند. مردان شلوار گشاد و درازی از پارچه سیاه و زن‌ها از پیراهن بلندی از پارچه‏‌های گلدار و رنگارنگ استفاده می‌نمایند. علاوه بر این، زن‌های ابیانه معمولا چارقدهای سفیدرنگی بر سر دارند.

قدیمی‌‏ترین اثر تاریخی ابیانه آتشکده‏‌ای است که مانند دیگر بناهای ده در سراشیبی قرار گرفته است. آتشکده ابیانه را نمونه‌‏ای از معابد زرتشتی دانسته‏‌اند که در جوامع کوهستانی ساخته می‌‏شد. مهم‏‌ترین بنا و اثر تاریخی این روستا یک باب مسجد جامع و قدیمی‌ترین اثر تاریخی این مسجد نیز منبر چوبی منبت‏کاری آن است که در سال ۴۶۶ ه.ق. ساخته شده است. مسجد قدیمی دیگر ابیانه مسجد برزله است که دارای فضای دلبازی است و روی لنگه در شرقی آن؛ سال ۷۰۱ ه.ق. نوشته شده که مربوط به دورهٔ ایلخانان است. مسجد تاریخی دیگر ابیانه مسجد حاجتگاه است که کنار صخره‌ه‏ای در کوهستان بنا شده و بر در ورودی شبستان آن تاریخ ۹۵۲ ه.ق. مشاهده می‏‌شود.

روستای ابیانه دارای دو زیارتگاه است. یکی مرقد شاهزاده عیسی و شاهزاده یحیی در جنوب روستا که به گفته اهالی، فرزندان امام موسی کاظم بوده‏اند و زیارتگاه دیگر ابیانه قدمگاه نامیده می‌‏شود. از جمله جاها و اماکن دیدنی دیگر ابیانه آنوبانینی می‏تواند از خانه غلام نادرشاه و خانه نایب حسین کاشی نام ببرد.

در ایام گلابگیری که معمولا اواخر اردیبهشت رخ می دهد؛ سیل عظیمی از مسافران و گردشگران به سمت این روستا روانه می‌شوند. ابیانه مسیری نسبتا طولانی دارد. علاوه بر این به علت قرار نداشتن بر روی هیچ کدام از راه های اصلی، ماشین خطی یا مینی بوسی در آن مسیر کار نمی‌کند. ابیانه در جنوب کاشان و در فاصله حدود 80 کیلومتری آن قرار دارد.

شاید یکی از مهمترین دلایل شهرت ابیانه، نزدیکی به شهرهایی همچون کاشان، قمصر، اصفهان و به طور کل در دسترس بودن آن است. از همه مهمتر اینکه تقریبا هیچکدام از دیدنی‌های شناخته شده آن همچون مسجد و منبر معروف، در معرض نمایش قرار ندارد و احتمالا تنها برای افراد خاص قابل رویت است.