شهر اویی، کاملاً اتفاقی کشف شد. «اویی» تونل زیر زمینی است که در دورههای مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است. اما اویی به چه معناست و چگونه کشف شد؟
«اویی» در گویشهای محلی کاشانی همان «آهای» است. که به دلیل تو در تو بودن و تاریک بودن شهر زیرزمینی در گذشته افراد برای صدا کردن هم با صدای بلند کلمه «اوی» را میگفتند.
نمونهای از تونلهای تک نفره
سال 1383 شهر تاریخی و زیرزمینی اویی توسط یکی از اهالی همانجا پیدا شد، این فرد قصد حفر چاه در منزل خود را داشت که پس از حفاری به تونلهای تو در تویی رسید. پس از بررسیهایی که باستان شناسان انجام دادند به دلیل ابتکاراتی که در تولهای آن وجود داشت باعث شد به شهر دفاعی و نظامی معروف شود.
تونلی است چهار طبقه و کاملا دست ساز؛ شهری که بعد از اکتشافات آن سفالینههایی از دورهی ساسانی تا قاجار در آن پیدا شد. وقتی وارد این مجموعه میشوید کوچه های تنگ و باریک میبینید که فقط عبور تک نفری پشت سرهم امکان پذیر است. مرتب به بالا و پایین میروید و اصطلاحاً مسیر U شکل را طی میکنید. پر از راهروها، چاهها و کانالهای متعدد است که اگر از ابتدا نشانهگذاری نکنید ممکن است راهتان را گم کنید؛ به طبقه اول رسیدید؛ تقریباً عمق 4 متری دارد تا جایی که به طبقه سوم برسید عمق آن به 18 متر میرسد و گفته میشود عمق طبقه چهارم این شهر زیرزمینی 24 متر است و تنها دلیل پیچ در پیچ بودن تونلها، امنیت در برابر دشمنان است. نکته جالب توجه در این مجموعه این است که هرچه به طبقات بالاتر میروید رطوبت افزایش مییابد اما این رطوبت باعث نمیشود شما احساس کمبود اکسیژن بکنید.
از سکوت تونلهای تو در تو لذت ببرید.
اگر به اویی سفر کردید نکات جالب زیادی خواهید دید و شما را به یاد آب انبارهای کاشان میاندازد؛ همهجا را سکوت فرا گرفته و هیچ صدایی از بیرون نمیشنوید جز صدای قدمهایتان. سکوت مطلق در تمام اتاقها و حفرهها قابل مشاهده است. اگر به سقفها توجه کنید؛ حفرهایی میبینید که برای روشنایی از چراغهای پیه سوز استفاده میشد که این امر حکایت از منحصر به فرد بودن معماری آن دوره است.
نمونهای از چاهکهای شهر زیر زمینی
در هر طبقه چاهکهایی هم میبینید که به سختی میتوانید وارد شوید؛ اما اگر دیدنیها و معماری اویی را میخواهید ببینید؛ سختیها را تحمل کنید. اما دلیل وجود این چاهکها چیست؟ راههای ارتباطی طبقات چاههای عمیقی بودند که هم مسیر رفتوآمد بوده و هم به عنوان تهویه هوا از آن استفاده میشده است و اگر در آن دوره احساس خطر میکردند راههای ورود را با قلوه سنگها مسدود میکردند. همچنین در زمان گذشته، این اتاقهای پیچ در پیچ سرویس بهداشتی هم داشتند که در زمان حمله مغول این شهر زیرزمینی بسیار مورد استفاده قرار گرفتهاست.
اگرچه بسیاری از شهر زیرزمینی اویی بر اثر سیلاب نابود شده اما این شهر به دلیل معماریش جز آثار ارزشمند ملی قرار گرفته است.