دریاچه نمک حوض سلطان در استان قم، در 40 کیلومتری شمال این شهرستان، 85 کیلومتری جنوب تهران و در حاشیه بزرگراه تهران -قم قرار دارد. این دریاچه با نامهای دریاچه ساوه، قم و شاهی نیز خوانده میشود.
مساحت تقریبی دریاچه نمک حوض سلطان 240 کیلومتر مربع و رشته کوههای البرز درشمال آن قرار گرفته است. وسعت دریاچه متناسب با ورود آب و میزان بارش در فصول مختلف متفاوت است. در فصول بارندگی و ذوب برفهای ارتفاعات اطراف وسعت آن زیاد و در فصول خشک وسعت آن کاهش مییابد. بدین ترتیب سطح آب دریاچه همواره در تغییر است. این دریاچه از دو چاله جدا از هم تشکیل شده است. چاله غربی حوض سلطان و چاله شرقی حوض مره نامیده میشود که توسط یک آبراهه به هم وصل میگردند. در فصول پر آب ابتدا چاله مره پر شده و سپس مابقی آب ورودی وارد حوض سلطان میشود. رودهای متعددی به این دریاچه وارد میشوند. بیشتر این رودها از اراضی شوره زار و نمکی اطراف گذر میکنند. از جمله این رودها میتوان رود شور و قره چای را نام برد. حوض سلطان در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم پدید.
این منطقه در حوزه نواحى کمباران قرار داشته و دارای چهار بخش کفه نمکی (بخش اصلی تالاب)، حاشیه باتلاقی، محدوده اکولوژیک و دشتی میباشد. خاک منطقه از لحاظ شورى، دوایر متحدالمرکزى در محدوده مرکز دریاچه تشکیل میدهد که میزان شورى از مرکز به طرف بیرون به تدریج کاهش پیدا میکند. نوع گیاهان منطقه از نظر خواص دارویى، مواد مؤثر و کاربردهایی دیگر دارای اهمیت است. هوبره، انواع کبوتر و پرندگان مهاجر همچون غاز خاکستری، آنقوت، لک لک و انواع عقاب پرندگان منطقه و پستاندارانی از جمله خرگوش، موش صحرایی، روباه و گاهی آهو پوشش جانوری آن را تشکیل میدهند. همچنین خزندگانی همچون مارها و سوسمارها و بندپایانی مثل انواع عنکبوت، رتیل، موریانه و مورچههای کمیاب در اطراف دریاچه حضور دارند. با توجه به اهمیت حفاظت و حیات تالاب حوض سلطان از اقدامات سودجویان و ناآگاهان محیط زیست و برطرف کردن خسارات وارد شده به پوشش گیاهى، این منطقه در سال 88 به مدت پنج سال به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شد.
برای مشاهده تورهای حوض سلطان اینجا را کلیک نمایید.
بهترین زمان برای بازدید از دریاچه حوض سلطان اوایل بهار و اواسط پاییز است. در فصل پاییز و زمستان هایپرشیا تقریبا هر هفته تورهای یک روزهای برای بازدید از این دریاچه دارد.
در 35 کیلومتری مسیر قم-تهران و از طریق یک جاده خاکی میتوان به دریاچه رسید. درون دریاچه نیز جاده خاکریزی وجود دارد که برای جلوگیری از فرو رفتن خودروها در باتلاق و بهره برداری از نمک دریاچه مورد استفاده قرار میگیرد.
برای مشاهده تورهای حوض سلطان اینجا را کلیک نمایید.
با طلوع آفتاب از تهران به سمت قم حرکت کنید. پس از صرف صبحانه در رستوران، به سمت روستای علیآباد برای بازدید از کاروانسرای قاجاری بروید. اولین جاذبههای این سفر، پیادهروی بسوی کاروانسرای سنگی، بازدید کاروانسرا و میل راهنمای سلجوقی خواهد بود. پس از اتمام بازدید از مکانهای یاد شده، برای استراحت به سوی علیآباد بازگردید. پس از اینکه با خودرو به چشمه شور رسیدید، پیادهروی به سوی دریاچه نمک آغاز میشود. بعد از صرف ناهار در دل طبیعت بسوی چشمه شور بروید. طبق تجربه حدود ساعت 21:00 به تهران میرسید.